Home ➾ Blog ➾ Other ➾ Notities omtrent asbest

Van 2019 tot in 2021 was ik eigenaar van Solar Vikings, een bedrijf die zonnepanelen installeerde op – met name – bedrijfsdaken.

Als eigenaar van een installatiebedrijf voor zonnepanelen ben je wat mij betreft verplicht om te weten wat asbest is en hoe het daar nu precies mee zit. Je bent namelijk verantwoordelijk voor het personeel dat op de daken werkt.

Daarnaast komt het onderwerp asbest vanzelf een keer op in een willekeurig gesprek. Geloof me, dan wil je dat je weet waar je over praat.

1. Wat is asbest precies? Zes soorten

Allereerst, asbest is een natuurproduct; een vezelachtige kristallisatie dat bestaat uit meerdere mineralen. Net als ijzererts en goud wordt asbest gewonnen uit een mijn. Zo zijn er in de Verenigde Staten ongeveer 140 asbestmijnen actief geweest (de eerste grote opende in 1894).

Asbest is de verzamelnaam voor zes verschillende soorten, verdeeld in twee categorieën: serpentijn en amfibolen.

Van de zes asbestsoorten zijn er maar drie echt commercieel interessant geweest:

• • Chrysotiel (witte asbest)
  • Amosiet (bruine asbest)
  • Crocidoliet (blauwe asbest)

Dit zijn tevens de drie soorten die veel in Nederland zijn gebruikt.

Hiervan is chrysotiel bij ver het meest gebruikte en geproduceerde asbest: 90 tot 95%. Een flinke meevaller bij een tegenvaller, want chrysotiel is de minst schadelijke variant.

Deze witte asbest is de soort die in Europa het meest werd geproduceerd, vooral in mijnen in Italië, Griekenland en Cyprus.

De twee amfibolen, amosiet en crocidoliet, bedragen dus maar 5 tot 10% van het gebruikte asbest.

Crocidoliet kan over de gehele aardkorst in ijzerhoudend gesteente worden gevonden. De grootste voorraden waren in noord-Westkaap, Pietersburg in Zuid-Afrika en in de regio Wittenoom in het westen van Australië.

Het zeldzame grijze asbest, tremoliet, is bijna niet geproduceerd. Deze productie was voornamelijk actief in Finland tussen 1918 en 1975 en het soort werd onder andere wel eens gebruikt in kit.

2. Overzicht locaties natuurlijk asbest

In de afbeelding hieronder heb ik een overzicht gemaakt van landen waar asbest in de grond is gevonden. Deze kaart is gebaseerd op de gegevens van de website Mindat.org.

Niet elke locatie heeft ook daadwerkelijk een actieve asbestmijn gehad.

Het asbest amosiet is eigenlijk een acroniem voor Asbestos Mines of South Africa.

3. De spookstad Wittenoom

Tussen de jaren 1930 en 1966 hebben circa 7.000 mensen in de blauwe asbestmijnen van Wittenoom gewerkt. De regio had de grootste voorraden crocidoliet van Australië, en om de asbestmijnen heen werd een ware stad gebouwd.

Crocidoliet is de meest gevaarlijke asbestsoort, waarvan één ingeademde vezel al de groei van een tumor kan starten.

In 1966 werd het gebied gesloten, volledig bezaaid met microscopische crocidolietvezels. De plek wordt algemeen beschouwd als de meest vervuilde plaats op het zuidelijk halfrond. In 2007 verloor de stad zijn officiële status en werd de naam van kaarten en verkeersborden verwijderd. Ook werd het losgekoppeld van het electriciteitsnet.

Wel bizar; er bleven nog enige tijd een paar mensen wonen.

Nog bizarder; nog steeds wordt de regio door relatief veel toeristen bezocht. Met trots, want de foto’s worden ook gewoon op Instagram geplaatst; #wittenoom.

4. Voordelen asbest

Vroeger werd asbest gezien als prachtig materiaal. Door sommigen overigens nog steeds. En als je deze paragraaf hebt gelezen begrijp je dat ook wel. Wat een wondermiddel…

• • Goed isolerend materiaal.
  • Het geleidt geen warmte en geen elektriciteit.
  • Sterk en slijtvast.
  • Brandwerend.
  • Bestand tegen agressieve chemicaliën.
  • Goedkoop.

Omdat het brandwerend materiaal is, werden door de brandweer handschoenen en andere kleding gedragen van asbestvezels. Zo werd asbest ook gebruikt voor brandgordijnen in theaters.

In de 20ste eeuw begon men asbest ook te mengen met cement, als bouw- en isolatiemateriaal. Dit werd onder andere toegepast in pijpen voor het transport van drinkwater.

Verder werd het veel gebruikt in remvoeringen, remblokjes en koppelingen in auto’s.

5. Wanneer is asbest gevaarlijk?

Als je kijkt naar de veiligheid van al gebruikt asbest, is een belangrijke factor of het wel of niet hechtgebonden is. Dat wil zeggen dat de asbestvezels goed vastzitten in materiaal waarin het is verwerkt.

Stel, je hebt asbest in jouw golfplatendak. Zolang er niks mee gebeurd is er weinig aan de hand. Pas wanneer het materiaal breekt, of wordt doorboord, of afscheurt, of wordt afgezaagd, etc., kunnen de astbestvezels vrij komen.

Dan wordt het gevaarlijk.

Als je asbestvezels inadement kan dat op lange termijn asbestose (stoflong), longkanker of mesothelioom (longvlies- of buikvlieskanker) veroorzaken. Mesothelioom is zelfs één van de meest agressieve en dodelijke vormen van kanker. Het doodt mensen al enkele maanden na diagnose.

• • Sinds begin 1900 is bekend dat asbest asbestose kan veroorzaken.
  • In de jaren 1950 was het verband tussen asbest en longkanker duidelijk.
  • Sinds de jaren 1960 was ook het verband met mesothelioom helder.

Amfiboolasbest gevaarlijker dan chrysotiel

Amfiboolasbest, zoals blauwe en bruine asbest, vormt een veel groter risico voor de gezondheid dan witte asbest. Het scheelt dat de witte variant minder schadelijk is, want dat ademen we sowieso allemaal dagelijks in. Ik vertel hier straks nog iets meer over.

Mesothelioom is een ander woord voor asbestkanker.

Volgens onderzoek veroorzaakt alleen amfiboolasbest mesothelioom. 70 tot 80% van alle mesothelioomgevallen wordt vastgesteld bij mensen die in contact hebben gestaan met deze soort. De voorvallen waar chrysotiel bij betrokken bleek te zijn, was onzuiver chrysotiel, waar ook sporen tremoliet (grijze asbest) in zaten.

Zuivere chrysotiel veroorzaakt geen mesothelioom, al kan het wel bijdragen aan asbestose en longkanker. Chrysotielvezels lossen relatief snel op in longweefsel; in minder dan een jaar. Amfiboolvezels doen dat niet.

Een paar cijfers over asbestkanker

• In 2018 overleden ruim 500 Nederlanders aan mesothelioom.
• De ziekte komt veel vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
• Bij mannen is ~85 – 90% werkgerelateerd. Bij vrouwen is dit ongeveer 30%.
• 75% van de gevallen treed pas op na het 65e levensjaar. Dat komt omdat het tot 40 jaar kan duren voordat de kanker opkomt na inademing van asbestvezels.
• Tot 2035 verwachten we in Nederland nog ruim 9.000 sterfgevallen door asbest.
• 1 vezel amfiboolasbest kan al kanker veroorzaken.
• Het totaal aantal doden als gevolg van amfiboolasbest wordt geschat op 255.000, alleen al in West-Europa.

Asbestvezels hebben een veel grotere kans om longkanker te veroorzaken bij rokers dan bij niet-rokers. Men schat dat 33% van alle asbestgerelateerde longkankers vermeden kon worden als asbestwerkers niet zouden roken.

6. Wij ademen elke dag asbest in

Wij ademen jaarlijks ongeveer 2 tot 3,5 miljoen grote asbestvezels in.

Het aantal kleine asbestvezels is nog tien keer groter. Toch is de gemiddelde levensduur van ons Nederlanders hoog. Deze hoeveelheden vezels in de lucht zijn dus zo klein dat het risico op kanker te verwaarlozen is.

Mensen die echter in de asbestindustrie hebben gewerkt kwamen in aanraking met asbestwaarden die wel 200 tot 4.000 keer hoger waren dan die in de normale buitenlucht. Dat kon ook het geval zijn op drukke verkeersplaatsen, zoals belangrijke kruispunten in de binnenstad, door asbestvezels die vrijkwamen uit remvoeringen van auto’s en vrachtwagens.

Je zou nu kunnen denken: “Dat asbest is in de lucht gekomen door menselijk handelen! We hebben de wereld voor altijd verpest!”

Maar, dan kom je iets te snel tot een conclusie. Vergeet niet dat asbest een natuurproduct is. Er is ook een interessante studie gedaan naar asbest op eilanden in de Stille Oceaan.

Op deze desbetreffende eilanden komt geen asbest aan het oppervlak van de aardkost voor. Ook zijn ze ver verwijderd van enig geïndustrialiseerd land. Toch zaten ook daar asbestvezels in de lucht (circa 10 kleine asbestvezels per liter lucht).

Nog één stapje verder dan. Een onderzoek op de zuidpool. Een liter sneeuw bevatte 20.000 asbestvezels. Zelfs sneeuw van enkele duizenden jaren oud – die uit boorkernen werden gehaald – bleken deze vezels te bevatten.

Het gaat bij alle bovengenoemde voorbeelden om chrysotielvezels. Deze vezels verspreiden zich erg makkelijk over enorme afstanden door weer en wind.

Omdat amfiboolvezels anders splijten dan chrysotiel, worden deze met de wind niet heel ver van de bron getransporteerd. Daardoor treffen we deze vezels gelukkig niet over de hele wereld aan. Australië is helaas een land waar zich wel grote oppervlakten met crocidoliet bevinden (regio Wittenoom). Tevens is dit het land met wereldwijd het hoogste aantal mensen die met mesothelioom besmet zijn geraakt.

7. Landen gaan verschillend om met asbest

Ondanks alle – inmiddels sterk bekende – gezondheidsgevaren die asbest met zich meedraagt, gaan landen tot op heden zeer verschillend om met dit vezelachtige materiaal. Begin 2020 hebben 55 landen een asbestverbod. Deze landen zijn met groen aangegeven op het onderstaande kaartje.

Verboden of legaal?

Tegenstanders van asbest zouden het liefst een asbestvrije wereld zien. Helaas is dat technisch onmogelijk.

Wel kan de productie en het gebruik ervan worden verboden, om in ieder geval de grote hoeveelheid asbestvezels in de lucht door menselijk handelen te vermijden.

Toch lijkt die visie nog ver weg, gezien er landelijk een groot meningsverschil heerst over asbest. Zo gebruiken bijvoorbeeld China, de Verenigde Staten en Rusland nog volop asbest.

Hoewel de Verenigde Staten inmiddels wel zelf alle asbestmijnen heeft gesloten, blijven ze asbest in grote hoeveelheden importeren uit het buitenland. Rusland gaat rustig verder met productie.

Inmiddels hebben de VS en China wel een compleet verbod op amfiboolasbest. Chrysotiel blijft echter volledig legaal.

De Europese Unie hanteert sinds 2005 een verbod op asbest. Echter, ondanks dat alle lidstaten zich moeten houden aan dit verbod, worden er bij sommige landen vraagtekens gezet of zij het verbod ook volledig naleven en handhaven. Deze landen zijn in bovenstaand overzichtskaartje met geel aangegeven.

Het Afrikaanse continent had drie landen die asbest produceerden; Zuid-Afrika, Zimbabwe en Swaziland. In 2003 sluitte de laatste asbestmijn in Zuid-Afrika. Inmiddels zijn ook de andere twee landen gestopt met productie.

Producten uit China met asbest

Het komt regelmatig voor dat producten die uit China worden geïmporteerd asbest blijken te bevatten, zoals kindermake-up, bouwmaterialen en speelgoed. Vaak worden deze goederen niet aan de grens op asbest gecontroleerd.

Deze controle wordt door de NVWA en Inspectie ILT overgelaten aan ondernemingen die de producten importeren. Zoals het gezegde gaat: een slager die zijn eigen vlees keurt.

Daar komt natuurlijk de opkomst van webshops bij, en dropshipping. De consument kan nu direct iets uit China bestellen, zonder dat hier een Europees bedrijf tussen komt te staan. Kortom, alle controle valt weg.

Overigens, als iets in China minder dan 10% asbest bevat, wordt het daar gezien als ‘asbestvrij’.

Traagheid in handelen

Hoewel Europa sterk voorop loopt in het verbod op asbest en de verwijdering daarvan in onze samenleving, hangt er rondom asbest een aura van traagheid.

Die heeft er altijd gehangen.

Al in het begin van de 20e eeuw wisten we van de gezondheidsproblemen die grote hoeveelheden ingeademde asbestvezels met zich meebrengt. Je zou denken dat er dan vrij snel iets aan wordt gedaan.

Pas in 1931 kwam de eerste beperkende maatregel, in Groot-Brittannië. Verbazingwekkend dat datzelfde land in 1999 tegen een totaalverbod op asbest stemde.

Zie in onderstaand overzicht de ontwikkeling van regels omtrent asbest in de westerse wereld.

Het is jammer dat er geen eenheid in handelen is. Ieder land heeft zijn eigen kijk op asbest en de zes verschillende soorten. Maar ook binnen landen zelf heerst geen consistente, efficiënte en effectieve omgang met asbest. Kijk alleen al naar de hoeveelheid verspilde jaren; het grootst in de VS.

In Nederland kon men ook geen duidelijke visie scheppen. In 1994 werd duidelijk dat elke vorm van asbest gezondheidsproblemen kan veroorzaken en de grondstof werd vanaf dat jaar verboden. Dan is het vervolgens 21 jaar lang vrijwel stil.

Slijtage van daken wordt als mogelijk gevaar gezien. Asbestdaken moeten uit Nederland verdwijnen. Goed dat er een subsidie komt. Het is al gauw duidelijk dat die subsidie niet genoeg is. Het jaar 2019 is een verloren jaar. Waar is die consistentie om door te gaan met het besluit dat was gemaakt in 2015?

Eerst even een stukje over asbestverwijdering. Daarna sluit ik het af met een persoonlijke blik op deze kwestie.

8. Asbestverwijdering

Uiteraard is het het beste om voor de meest recente en complete informatie officiële bronnen te raadplegen.

Toch beschrijf ik in dit deel de situatie rondom asbestverwijdering in Nederland en mogelijke subsidies, zodat ik hierna mijn standpunt beter kan beargumenteren.

Basispunten over asbestverwijdering

Zolang asbestvezels stevig vastzitten, in bijvoorbeeld het golfplatendak of een vensterbank, is er weinig aan de hand. Maar natuurlijk weet je nooit zeker of dat het geval is. Slijtage is een feit, zeker op een dak die dagelijks met weer en wind te maken krijgt.

Daarom is in 2016 besloten dat asbestdaken sowieso verwijderd moeten worden. Bij andere materialen kan het zijn dat de situatie voor nu nog veilig is, maar moet er wel een plan worden opgesteld om te zorgen dat de situatie in de toekomst ook veilig blijft.

Het kan zijn dat je de asbestverwijdering zelf mag doen, mits je een sloopmelding hebt gedaan bij de gemeente. Het zelf verwijderen mag volgens de wet weer niet als:

• • het dak groter is dan 35 m²,
  • er dakleien op het dak liggen,
  • je asbesthoudend materiaal moet afbreken,
  • etc.

Dan zul je een gecertificeerd asbestbedrijf moeten inschakelen.

De kosten voor de asbestsanering zijn voor jezelf. Soms is het daarom slim om de sanering samen met de buren te doen. Helaas is de subsidieregeling voor het verwijderen van asbestdaken is per 15 december 2018 gesloten omdat het budget van € 75 miljoen is bereikt.

De overheid helpt jou (niet) met jouw asbestdak

Nadat in 2018 het plafond werd bereikt van de in 2016 opgezette asbestsaneringssubsidie, werd gesproken over een nieuwe regeling in 2019. Helaas is deze er niet gekomen.

Inmiddels is het idee opgebracht om een speciale lening op te starten, die mensen af kunnen sluiten om zo in staat te zijn hun asbestdak te vervangen. Deze zou in 2020 in het leven worden geroepen. De vraag is of deze er komt.

In de tussentijd verwacht ik dat er in 2019 minder asbest is verwijderd dan in 2018, gezien er geen enkele subsidie meer is, behalve misschien een gemeentelijke “Asbest eraf, zonnepanelen erop”. Veel overheidsinstanties – waaronder gemeentes – vinden echter dat deze kosten bij de burger zouden moeten liggen.

Eerste Kamer stemt tegen verbod

Het was duidelijk dat het krap zou worden om van alle asbestdaken af te komen voor 2024. Maar zelfs een deadline van 2028 (met enkele uitzonderingen naar 2030) vond de Eerste Kamer niet ruim genoeg.

Veel senatoren vrezen dat het voor veel mensen onmogelijk en onbetaalbaar is om voor die datum hun dak te vervangen. Tevens zien zij graag dat de sanering gekoppeld gaat met een logisch moment, zoals verduurzaming van het huis.

Resultaten subsidie asbestverwijdering

In 2019 bevind zich in Nederland nog ongeveer 80 tot 90 miljoen m² asbestdak. In onderstaande grafiek zie je de hoeveelheid verwijderde m² asbest per jaar. In 2018 was dit 12 miljoen m².

Overigens heeft de subsidie asbestverwijdering in 2016 erg goed geholpen; in 2016 is drie miljoen m² meer verwijderd dan in 2015.

9. Mijn kijk op asbest

Het liefst zijn we toch zo snel mogelijk van het hele asbestgedoe af, zodat we het hele onderwerp voor eens en altijd kunnen afsluiten?

In Nederland is asbest al sinds 1994 een verboden grondstof. Toch is 2028 volgens de Eerste Kamer te kort dag om het hele land asbestvrij te krijgen. Men wist vanaf 2015 dat over 9 jaar (en later 13 jaar) asbestdaken verboden zouden worden.

Er zijn genoeg bedrijven om de klus van ~90 miljoen m² asbestsanering te klaren. Het beoogde probleem is vooral economisch. Voor veel mensen zou het financieel niet haalbaar zijn. De kosten zouden te hoog liggen.

De hogere kosten van asbestsanering zit hem onder andere in het feit dat het volgens de wet vaak door een gecertificeerd bedrijf moet worden gedaan. Begrijpbaar, want verkeerd verwijderen verhoogt het aantal asbestvezels in de lucht aanzienlijk.

Denk aan het probleem in de VS in 1986. Je zou kunnen denken: “Óf goed verwijderen, óf niet verwijderen,” maar zo makkelijk is het ook niet, want als het materiaal kan slijten – zoals daken over de jaren door weer en wind – komen er uiteindelijk meer asbestvezels in de lucht.

Financiële berekening & tegemoetkomingen

Asbest binnenshuis is vaak duurder om te verwijderen dan buitenshuis. Laten we de casus van de overgebeleven 100.000 woonhuizen eens bespreken. Homedeal.nl omschrijft 3 voorbeeldsituaties, en de gemiddelde kosten daarvan inclusief BTW.

• • Schuur met golfplaten van 3 x 3 meter: € 675,-
  • Drie ruimtes tot 50 m²: € 1.400,-
  • Gehele huis: loopt op tot € 20.000,-

Daar komen vervolgens nog asbestinventarisatiekosten bij van gemiddeld € 650,- per inventarisatie.

Laten we de kosten van € 20.000,- eens bekijken. Stel, je besluit het dak in 2022 te vervangen. Je wist in 2015 dat je je dak moest gaan vervangen, dus heb je 7 jaar de tijd gehad om te sparen. Het gehele project kost € 20.675,-. Uitgaande van dus 84 maanden (7 jaar), zou je per maand ~ € 246,- per maand opzij moeten hebben gelegd (inflatie niet meegenomen). Dat is best veel.

Eerst was er een subsidie. Men kon per m² asbest € 4,50 subsidie krijgen, met maximaal € 25.000 per locatie. Daarnaast kwamen er regelingen “asbest eraf, zonnepanelen erop.” Zo hebben we flink wat asbest kunnen verwijderen in de jaren ’16, ’17 en ’18.

Toch zijn we nog niet klaar, maar het is voor nu wél klaar met de financiële tegemoetkomingen. Waarom? Waarom mist die daadkracht in het doorzetten van het plan om “de laatste grote asbestbron voor de leefomgeving” aan te pakken?

2019 is een verloren jaar.

Er werd gesproken over een nieuwe subsidie die in 2019 zou starten. Deze nieuwe subsidie had vrijwel direct moeten starten nadat het plafond in 2018 werd bereikt. Desnoods andere maatregelingen / tegemoetkomingen in plaats van eenzelfde soort subsidie.

Met een tussenjaar gaat momentum verloren.

Mensen die in 2019 hun asbestdak willen verwijderen komen van de overheid nergens meer voor in aanmerking. Ik ben heel benieuwd wat de cijfers zijn op het gebied van asbestsanering in 2019.

Niet iedereen kan 7 jaar lang € 246 euro per maand opzij zetten om hun asbestdak te laten saneren. Maar waarom moeten mensen zelf de volle 100% van de kosten op zich nemen? Is de schuld dat zij een verboden asbestdak hebben aan hen?

Het was al jaren bekend dat asbest (mogelijk zelfs chrysotiel) gezondheidsproblemen kon veroorzaken. Ik vind niet dat een doodnormale burger zelf verantwoordelijk moet zijn diep onderzoek te doen naar eventuele dodelijke stofjes in het bouwmateriaal dat aannemers gebruiken om een huis voor hen te bouwen. Dat zou landelijk (of zelfs Europees) moeten worden opgepakt. De Nederlandse Staat is van mij part deels financieel aansprakelijk voor het verwijderen van asbestdaken.

Tegelijkertijd vind ik ook dat de Nederlandse Staat niet de volle 100% van de kosten op zich hoeft te nemen. De burger zelf krijgt namelijk de volgende voordelen: een vernieuwd dak en verwijdering van kankerverwekkend asbest (en dus minder gezondheidsrisico’s in het huis).

Inmiddels (4e kwartaal 2019) wordt er ook gesproken over een fonds, waar mensen onder speciale voorwaarden geld kunnen lenen om zo in staat te zijn hun asbestdak te saneren.

Dit fonds zou tot 2028 actief moeten zijn om de realisatie van vrijwillige sanering maximaal te stimuleren. Na 2028 kunnen mensen via dit fonds geen lening meer afsluiten. Op deze manier proberen overheidsleden die tóch voor de deadline in 2028 waren, nog zoveel mogelijk asbestdaken in zo’n kort mogelijke tijd te verwijderen.

Eerste Kamer vs. een asbestvrij Nederland

Deze titel is niet helemaal eerlijk. En toch ook weer wel.

De meerderheid van de Eerste Kamer sluit zich namelijk aan bij het einddoel: “een asbestveilige leefomgeving.” Maar als dat zo is, waarom is de deadline op asbestdaken in zijn geheelheid doorgestreept? Het is niet eens vertraagd met 20 jaar… Het bestaat gewoon niet meer. Er is geen deadline!

De Eerste Kamer vond dat het financieel niet haalbaar zou zijn voor de gemiddelde Nederlander om op tijd hun asbestdak te laten saneren. Er waren vragen bij het tijdig beschikbaar komen van een nieuw fonds, de verruiming van de markt en of er voldoende tijd was voor de koppeling van de sanering aan een logisch moment (bijvoorbeeld in combinatie met plaatsen van zonnepanelen).

Kortom, de wet die asbestdaken in 2024 (en zelfs 2028 (en zelfs gemeentes de mogelijkheid geeft om uitstel te verlenen tot uiterlijk 2030)) zou moeten verbieden, heeft te veel haken en ogen. Daardoor is de wet er niet doorgekomen. Ondanks vele extra pogingen en tegemoetkomingen vanuit de Tweede Kamer.

De bal ligt nu bij de burgers zelf. Zij moeten zelf beslissen of en wanneer zij hun asbestdak willen verwijderen. De overheid kan asbestdaken niet meer verbieden, alleen ontmoedigen.

Een deadline zorgt voor daadkracht. Zonder heldere uiterste datum kan de huidige gezamenlijke ingezette aanpak niet worden vastgehouden. Waarom zouden mensen die hun dak al niet wouden saneren, nu nog gaan saneren? Los van dat er al geen financiële tegemoetkoming meer was, is nu ook de nodige druk van buitenaf verdwenen. Zonder deadline is er geen of weinig aanmoediging om stappen te maken. Het ligt nu volledig in de vrijwilligheid van de burger.

Asbestdaken groter gevaar dan bijv. roken?

Het is onmogelijk Nederland asbestvrij te krijgen. Asbest zit standaard in de lucht. Wel zouden we moeten willen voorkomen het aantal asbestvezels in de lucht te vergroten. Daken zijn gevoelig voor slijtage. Het is tevens de grootste asbestbron van Nederland.

Er zijn mensen die vinden dat de gevaren van chrysotiel te zwaar worden gewogen. In vergelijking met roken en de huidige verkeersveiligheid, eist asbest per jaar veel minder doden. Zij vinden dat de kosten die in sanering van asbest worden gestoken veel te hoog zijn in verhouding met het effect. Dat geld zou beter aan anti-rook programma’s en verkeersveiligheid kunnen worden besteed.

Hoewel je ook in het verkeer een gevaar voor zowel jezelf als voor anderen kunt zijn, is dit simpelweg ook het geval met asbestdaken. Minder met roken. Stel, je hebt de keus of je je asbestdak behoudt of laat saneren, en de gezondheidsrisico’s zijn volledig voor jou. Dan is er van mij part geen probleem. Je zet jouw eigen gezondheid op het spel; niet die van anderen. Helaas is dat niet het geval. Het vervallen asbestdak van jouw buurman kan ook jou gezondheidsproblemen geven.

En dus vind ik dat de overheid hier een hand in moet hebben om dit gezondheidsrisico te verkleinen / elimineren; al kost het per jaar minder doden dan roken.

Grenscontrole

Zoals in deze blog duidelijk is gemaakt zijn er nog genoeg landen die volop gebruik maken van asbest. China is daar één van.

Zondag met Lubach heeft een paar weken geleden een episode uitgebracht over Chinese webwinkels, zoals AliExpress en Wish. Daar ging het onder andere over kankerverwekkende ftalaten in speelgoedpoppetjes. Hoewel asbest niet in de episode werd genoemd, kan het dus ook regelmatig voorkomen dat er asbest in bestelde producten blijkt te zitten. Op deze manier kan er ongemerkt asbest in jouw leven (of dat van je kinderen) komen.

De NVWA blijkt op de hoogte te zijn van dit probleem. En toch komen de NVWA en de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) vaak pas in actie als er een signaal van buiten komt dat er iets verkeerd is met een product. Wat is het nut van zo’n organisatie?

Een voorbeeld… Er kwam een signaal vanuit Amerika waar ontdekt was dat er asbestvezels aanwezig waren in make-up producten van Claire’s. De NVWA was al lang op de hoogte van deze resultaten, maar nam pas actie na een uitzending van EenVandaag.

De NVWA en ILT laten de controle van producten over aan ondernemingen die de producten importeren. Uit bovenstaand verhaal is duidelijk dat die insteek niet goed genoeg is.

Een aantal ideeën

We zouden als Europese Unie in zijn geheel asbest zo veel mogelijk moeten verwijderen uit onze lidstaten en als één kracht op dit gebied handelen naar landen die ongemerkt asbest naar ons exporteren. De NVWA en ILT moet een actieve houding aannemen op grenscontrole.

Er moet wederom een verbod komen op asbestdaken, met een deadline die voor 2030 ligt. Om deze deadline te kunnen halen moet de overheid een financiële bijdrage leveren.

Burgers kunnen niet verantwoordelijk worden gesteld om de kosten van asbestverwijdering voor 100% op zichzelf te nemen. Dit zou richting 50% overheid / 50% burger moeten gaan. Daarbij moet tevens het eerder besproken fonds beschikbaar worden gesteld voor burgers die de kosten van 50% zelf onmogelijk kunnen dragen.

Zoals nu al het geval is, moet er voor overige hechtgebonden asbest houdende materialen (zoals een vensterbank of muur) een veiligheidsplan worden opgesteld en een plan van aanpak om het op termijn veilig te kunnen verwijderen.

Er hoort geen BTW op asbestsanering te zitten.

Laten we nog 10 jaar pijnlijk investeren en saneren, zodat we in 2030 eindelijk het boek ‘asbest’ grotendeels kunnen sluiten.